مقایسه واکسن‌های CoVID-19: جزئیات اثربخشی

شیوع ویروس کرونا در جهان باعث فوت تعداد زیادی از مردم جهان شده است بنابراین بسیاری از کشورها علاوه بر این که محدودیت‌های کرونایی شدیدی اعمال کردند، درصدد تولید واکسنی مؤثر برای مقابله با بیماری کووید -۱۹ برآمدند. واکسن‌های COVID-19 به طور همزمان و بیشتر از هر زمان دیگری برای بشریت پراهمیت هستند.

در تحقیقات بالینی چهار دسته واکسن وجود دارد: ویروس کامل ، قطعات پروتئینی، وکتور ویروسی و ساختار اسید نوکلئیکی (RNA و DNA). برخی از آنها سعی می‌کنند آنتی‌ژن مروبطه را به بدن حمل کنند، برخی دیگر از سلول‎های خود بدن برای ساخت آنتی ژن ویروسی استفاده می‌کنند. در ادامه به معرفی و بررسی تعدادی از واکسن‌های تولید شده در این زمینه می‌پردازیم:

Pfizer-BioNTech

واکسن Pfizer-BioNTech COVID-19 در روز جمعه 20 نوامبر و با توجه به مجوز استفاده اضطراری (EUA) به FDA ارسال شد و در 11 دسامبر تأیید شد. این یک واکسن mRNAای است که پروتئین Spike ویروس را کد می‌کند و در یک نانوذره لیپیدی محصور و به بدن انسان وارد می‌شود. پس از تزریق، سلول‌ها مقدار بسیار زیادی از پروتئین Spike را از تولید و در دسترس سیستم ایمنی قرار می‌دهند و باعث می شوند سیستم ایمنی بدن در مقابل این ویروس آنتی‌باید ساخته و در زمان واجهه را تشخیص دهد. این واکسن در آزمایشات فاز III ، 95درصد کارایی را نشان داد. همچنین واکسن Pfizer-BioNTech نیاز به نگهداری در دمای حدود منفی ۶۰ تا منفی ۸۰ درجه سانتی‎گراد دارد که به فریزرهای تخصصی نیاز است.

• نوع واکسن: mRNA
• تعداد دوزها و فاصله تزریق: 2 ، 21 روز
• تاریخ عرضه: دسامبر سال 2020
• ارایی: حدود95درصد . ظاهراً100 درصد در جلوگیری از بستری شدن در بیمارستان و مرگ.
• موثر بر انواع: داده‌های آزمایشگاهی این واکنس را کاملاً موثر در برابر نوع انگلیسی و همچنین انواع آفریقای جنوبی و آمریکای لاتین نشان می‌دهد.

Moderna

در 16 نوامبر ، مدرنا واکسن اولیه COVID-19 خود عرضه کرد ، که میزان کارایی 94.5درصد را نشان می‌دهد و در 19 دسامبر توسط FDA مجوز استفاده از آن صادر شد. این واکسن همانند واکسن Pfizer-BioNTech ، یک واکسن mRNA است ولی برخلاف واکسن فایزر، واکسن Moderna در دمای 2 تا 8 درجه سانتی‌گراد، تقریباً در دمای یک یخچال خانگی یا استاندارد ، تا 30 روز پایدار است و می تواند تا 6 ماه در -20 درجه سانتی‌گراد ذخیره شود.

• نوع واکسن: mRNA
• تعداد دوزها و فاصله تزریق: 2 ، 28 روز
• تاریخ عرضه: دسامبر سال 2020
• کارایی: حدود 95درصد. ظاهراً 100درصد در جلوگیری از بستری شدن در بیمارستان و مرگ.
• موثر بر انواع: داده‌های آزمایشگاهی این واکنس را کاملاً موثر در برابر نوع انگلیسی و همچنین انواع آفریقای جنوبی و آمریکای لاتین نشان می‌دهد.

AstraZeneca-University of Oxford

در 23 نوامبر، AstraZeneca و دانشگاه آکسفورد نتایج سطح بالایی را از تجزیه و تحلیل موقت واکسن CoVID-19 خود، AZD1222 اعلام کردند. تجزیه و تحلیل از آزمایشات در انگلستان و برزیل بود و کارایی این واکسن را تا 90درصد نشان داد. این واکسن در جلوگیری از CoVID-19 موثر بود، بدون بستری شدن در بیمارستان یا موارد شدید در افرادی که آن را دریافت می کردند. در مجموع 131 مورد CoVID-19 مثبت در گروه تجزیه و تحلیل موقت وجود دارد. یک تزریق دوز با دوز نیمی داده شد و 90درصد اثربخشی را نشان داد و به دنبال آن یک دوز کامل با فاصله حداقل یک ماه انجام شد. یک تزریق دوز دیگر درصورت داشتن دو دوز کامل با فاصله حداقل یک ماه ، 62درصد اثر بخشی را نشان می‌دهد.

تجزیه و تحلیل ترکیبی به طور متوسط 70درصد کارآیی را نشان داد. واکسن AstraZeneca را می‌توان در شرایط طبیعی یخچال ، حدود 2-4 درجه سانتی‌گراد به مدت حداقل شش ماه نگهداری، حمل و نقل و استفاده کرد و در محیط‌های بهداشتی موجود تزریق کرد.

واکسن AstraZeneca و دانشگاه آکسفورد از فناوری یک شرکت اسپین آکسفورد، Vaccitech استفاده می‌کنند. این واکسن از آدنوویروس شامپانزه که کد کننده ژن گلیکوپروتئین S ویروس 2 CoV-SARS که در سلول‌های کلیوی جنین انسان با تکنولوژی نوترکیب طراحی شده ساخته شده اس.. پس از واکسیناسیون، سلول‌ها با تولید پروتئین Spike، سیستم ایمنی بدن را تحریک می کنند تا به ویروس SARS-CoV-2 حمله کند.

• نوع واکسن: مبتنی بر آدنو ویروس
• تعداد دوزها و فاصله تزریق: 2 ، 28 روز
• تاریخ عرضه: 12 ژانویه 2021
• کارایی: در حال حاضر به طور کلی حدود 70درصد.
• موثر بر انواع: حداقل یک مطالعه نشان می‌دهد که اثر کمی در برابر نوع آفریقای جنوبی دارد اما در برابر انگلستان و برزیل موثر است.

واکسن Sputnik V

حدود 11 نوامبر، مرکز تحقیقات ملی اپیدمیولوژی و میکروبیولوژی روسیه حتی قبل از شروع آزمایش فاز III – ادعا کرد که میزان اثربخشی  این واکسن 92درصد بعد از دوز دوم است. این تحقیق براساس اولین تجزیه و تحلیل موقت 21 روز پس از اولین تزریق در طی مطالعه فاز III انجام شد. در 24 نوامبر این سازمان ادعا کرد که 95درصد کارایی بر اساس داده های اولیه جدید است. در 14 دسامبر سال 2020 ، آنها کارآیی 91.4درصد را گزارش کردند. این شرکت همچنین پیشنهاد کرد یکی از دو ناقلین آدنو ویروسی انسان را با AstraZeneca به اشتراک بگذارد تا اثربخشی واکسن AstraZeneca را افزایش دهد.

به نظر می‌رسد موسسه تحقیقاتی Gamaleya روسیه بر روی بازاریابی بالقوه واکسن خود در سراسر جهان متمرکز شده است. این سازمان اعلام کرده است که دوز واکسن بیش از 10 دلار هزینه نخواهد داشت ، یعنی تقریباً نیمی از هزینه واکسن Pfizer. این سازمان همچنین پیش بینی کرده بود که آنها می توانند در سال آینده 1 میلیارد دوز تولید کنند. در این زمان ، جدا از روسیه ، به طور بالقوه در هند ، کره جنوبی، برزیل ، چین و مجارستان فروخته خواهد شد. دولت مجارستان تنها کشور اتحادیه اروپا است که تاکنون ابراز علاقه کرده است.

در 2 فوریه 2021 ، مجله لانست داده‌های مرحله III را منتشر کرد که نشان‌دهنده اثربخشی 91.6درصد در برابر سویه اصلی ویروس است.

• نوع واکسن: مبتنی بر آدنو ویروس پارتیکل های نوترکیب آدنوویروس سروتایپ 26 و 5 که حاوی پروتئین S  ویروس SARS CoV-2 است.
• تعداد دوزها و فاصله تزریق: 2 ، 28 روز
• کارایی: 91.4درصد

Sinovac Biotech

در 13 ژانویه 2021، Sinovac Biotech مستقر در چین گزارش داد که واکسن COVID-19 آن 50.38٪ کارایی در آزمایشات بالینی مرحله آخر در برزیل را نشان می‌دهد. آزمایشات بالینی این شرکت میزان اثربخشی بسیار چشمگیری را نشان می‌دهد. در اندونزی ، یک آزمایش محلی میزان کارآیی 65درصد را نشان داد، اما این آزمایش فقط 1620 شرکت کننده داشت. ترکیه نیز میزان کارآیی 91.25درصد را در دسامبر سال 2020 گزارش کرد. آزمایش دیگری در برزیل که توسط یک شریک محلی ، موسسه Butantan انجام شد، میزان اثر بخشی 78٪ را در موارد خفیف گزارش کرد در حالی که 100درصد در برابر عفونت های شدید و متوسط است. این یک واکسن غیرفعال است که از ویروس های غیرفعال SARS-CoV-2 استفاده می کند.

• نوع: ویروس SARS-CoV-2 غیرفعال شده
• دوزها: 2
• کارایی: بسته به آزمایش بالینی 50.38 تا 91.25 درصد

بهارات بیوتکنولوژی

در 22 آوریل 2021، هند Bharat Biotech اطلاعات موقت آزمایش فاز III واکسن COVAXIN COVID-19 خود را گزارش داد که 100درصد اثربخشی در برابر عفونت شدید را نشان می‌دهد. این واکسن با سویه های از موسسه ملی ویروس شناسی شورای تحقیقات پزشکی هند (ICMR) ساخته شد. این یک واکسن بسیار خالص و غیرفعال است. تجزیه و تحلیل دوم موقت ، تأثیر 78درصد در برابر بیماری خفیف، متوسط و شدید و 70درصد اثر در برابر بیماری بدون علامت را نشان می‌دهد. به نگهداری زیر صفر ، بدون نیاز به بازسازی و آماده استفاده از مایع در ویال های چند دوز ، با ثبات در 2-8 درجه سانتیگراد نیاز ندارد.

• نوع واکسن: ویروس SARS-CoV-2 غیرفعال شده با استفاده از فناوری پلتفرم Vero Cell غیرفعال Whole-Virion.
• تعداد دوزها و فاصله تزریق: 2 ، 28 روز
• کارایی: 100درصد در برابر عفونت شدید. 78درصد در برابر خفیف ، متوسط و شدید. 70درصد در برابر بدون علامت است.