مطالعات اخیر پژوهشگران انستیتوی فناوری ماساچوست حاکی از آن است که ویروس SARS-CoV-2 احتمالا سه برابر بیشتر از آنچه که پیشتر از سوی محققان اعلام شده بود قابلیت انتشار دارد. این مطالعه که در ژورنال انجمن پزشکی آمریکا منتشر شده است بیان میکند در شرایطی که هیچگونه محافظی جلوی دهان فرد نباشد، قطرات ناشی از عطسه ، سرفه و حتی بازدم می تواند بیش از 2/5 متر را طی کرده و در هوا برای چند دقیقه بماند.
این در حالی است که مرکز پیشگیری از بیماری های واگیردار (CDC) در توصیه های خود اعلام کرده است که در مکانهای عمومی که حفظ فاصله گذاری اجتماعی مقدور نیست ، استفاده از ماسک های غیر جراحی کافی و مناسب است. در همین رابطه “لیدیا بورویبا” ، پژوهشگر دینامیک سیالات و استاد انستیتوی فناوری ماساچوست اعلام میکند: “هیچ سدی در فاصله 1 تا 2 متری برای جلوگیری از انتقال هوای (ابر حاصل از سرفه و یا عطسه) آلوده به ویروس وجود ندارد.” از این رو کارکنان مراکز مراقبتهای بهداشتی را که با افراد مبتلا در ارتباط هستند، خطر بیشتری تهدید میکند.
همچنین محققان Florida Atlantic University بر این باورند که سرعت و پراکندگی قطرات آبی حاصل از عطسه و سرفه بیشتر از مسافت اعلام شده قبلی است. در فیلم زیر نیز نحوه انتشار این قطرات از زاوایای مختلف شبیهسازی شده است.
چگونگی انتشار قطرات سرفه و عطسه
این مطالعه بر روی ابر ساطع شده در اثر سرفه و یا عطسه فرد ، صورت گرفته است و نشان میدهد ذرات سنگینتر حاصل از عطسه زودتر بروی سطوح نزدیک پاشیده میشوند، اما سایر ذرات میتوانند در اتاق چرخش کنند. به طور کلی از نظر تئوری همه این قطرات میتوانند حامل عامل پاتوژن باشند.
براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی در سال 2009، سرفه میتواند تا 3.000 و عطسه تا 40.000 قطره را ایجاد کند. اگرچه این مطالعه برروی ابرهاي گازي بيماران آلوده به ويروس SARS-CoV-2 صورت نگرفته است، اما اين فرضيه را مطرح میکند که با توجه به سرعت گسترش بیماری COVID-19 در جهان ممكن است دقيقاً منعكس كننده این واقعیت در انتشار هوایی- تنفسی این بیماری باشد.
نقش هوای تازه در از بین بردن قطرات حامل ویروس
اگرچه به طور دقیق مشخص نشده است که چه حجمی از ویروس در هر قطره از عطسه و سرفه فرد مبتلا به COVID-19 وجود دارد اما نمونهگیری از دریچههای سیستم گردش هوای داخل ساختمانها نشان دهنده آن است که حجم قابل توجهی از ویروس از طریق هوا انتشار پیدا می کند.
این یافتهها نشان دهنده آن است که عدم گردش هوای کافی در محیط حاوی ویروس خطرات بالقوهای را برای افرادی که در مجاورت فرد بیمار هستند ایجاد می کند . از این رو بهترین راهکار برای کاهش تراکم ذرات معلق حاوی ویروس در هوا ، باز کردن پنجرهها به منظور گردش هوای بهتر است.
تاثیر ماسک بر انتقال ویروس
ماسکهای جراحی معمول در محدودکردن انتشار قطرات بزرگ مفید هستند و محافظت قابل توجهی از استنشاق ذرات کوچکتر موجود در هوا ندارند. درصورتی که ماسکهای N95 که کاملاً صورت را پوشانده باشند میتوانند حداقل 95٪ از ذرات موجود در هوا به اندازه 3/0میکرون را فیلتر کنندکه مطابق با توصیه های CDC، آنها از ضریب محافظت 10 (APF=10) برخوردار هستند.
این بدان معنی است که ماسک های N95 غلظت ذرات معلق حاصل از عطسه و یا سرفه در هوا را به نسبت 1:10 در اتاق کاهش می دهد و یا باعث مسدود شدن استنشاق 90٪ ذرات موجود در هوا میشود.
با وجود آنکه گفته میشود در محیطهای عمومی كه در آن حفظ فاصله حداقل 2 متری از یکدیگر، مانند فروشگاههای مواد غذایی ،داروخانه ها و… رعایت نمیشود ، استفاده از پوششهای پارچهای و ماسک ساده هم کفایت می کند اما لازم است که بدانیم اگرچه چنین ماسکهایی دامنه آلودگی حاصل از ذرات معلق سرفه یا عطسه در هوا را کاهش میدهند اما از نظر جلوگیری از استنشاق قطرات باقیمانده در هوا، لزوماً نقش محافظتی کاملی ندارند،