خدمات سلامت برای بیماران مبتلا به بیماری های غیرواگیر در دوران پاندمی کووید19
همه گیری کووید19 و ارائه خدمات بهداشتی
شیوع کووید19 و همه گیری این بیماری ویروسی در دنیا با مشکلات بسیاری همراه بوده است. کاهش توجه به غربالگری و انجام آزمایشهای دورهای به خصوص برای بیماران مبتلا به بیماریهایی مانند اچ آی وی، هپاتیت، سرطان و دیابت یکی از اساسیترین تاثیرات این پاندمی بر سلامت جامعه و افراد آن بوده است.
کاهش انجام آزمایشات دورهای تشخیص طبی به جهت جلوگیری از گسترش عوارض بیماریها مانند دیابت و همچنین چکاپ دورهای بیماران مبتلا به آنها باعث افزایش نگرانیها در این رابطه شده است. با توجه به اهمیت بالای این موضوع بیماران به انجام آزمایشات تشخیصی و درمانی لازم تشویق شوند.
به علاوه، بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت خدمات مربوط به پیشگیری و درمان بیماری هایی مانند سرطان، هپاتیت و مشکلات قلبی و تنفسی غیرواگیر (non communicable diseases) که به اختصار NCD نامیده میشوند، در دوران پاندمی کووید19 به شدت کاهش یافته است. متاسفانه با شروع همهگیری کووید19 تقریبا همه امکانات و خدمات بهداشتی به تشخیص و درمان بیماری کرونا اختصاص یافته است. از سوی دیگر با توجه به خطر بالای ابتلا و بروز علائم شدید در بیماران مبتلا به دیابت و سرطان و سایر NCDs، این افراد مراحل مانیتور بیماری و ویزیت های منظم خود را به تعویق میاندازند.
بیماریهای غیرواگیر
بیماریهای غیرواگیر (NCDs)، با نام بیماریهای مزمن نیز شناخته میشوند و بنابراین طولانی مدت میباشند. این بیماریها نتیجه ترکیبی از عوامل ژنتیکی، فیزیولوژیکی، محیطی و رفتاری فرد هستند.
انواع اصلی NCD شامل بیماریهای قلبی عروقی (مانند حمله قلبی و سکته مغزی)، سرطان ها، بیماری های مزمن تنفسی (مانند بیماری های مزمن انسدادی ریه و آسم) و دیابت میباشند.
عوارض بیماریهای غیرواگیر بر افراد کشورهای با درآمد کم و متوسط، بیشتر تأثیر میگذارند. به طوری که بیش از سه چهارم مرگ و میرهای ناشی از بیماری های غیرواگیر در جهان (31.4 میلیون نفر) در این کشورها اتفاق میافتد.
پیشگیری و کنترل بیماریهای غیرواگیر
یک روش کلیدی به منظور کنترل بیماریهای غیرواگیر، تمرکز بر کنترل کاهش و عوامل خطر مرتبط با این بیماریها است. راهکارهای کم هزینهای برای دولتها وجود دارند. یکی از این راهکارها که به نسبت کم هزینه تر از درمان و پشتیبانی از بیمار مبتلا به بیماری های غیرواگیر میباشد، نظارت بر پیشرفت و روند بیماریهای غیرواگیر در سطح جامعه است. به عبارتی دیگر، سرمایه گذاری در مدیریت بهتر بیماری های غیرواگیر مهم است.
مدیریت بیماریهای غیرواگیر شامل تشخیص، غربالگری و درمان این بیماریها و دسترسی به مراقبت های لازم برای افراد نیازمند است. رویکرد های همسو با ارائه مراقبت های اولیه بهداشتی برای افزایش تشخیص زودهنگام و درمان به موقع از مداخلات سرمایه گذاری اقتصادی عالی در این زمینه به حساب می آیند، زیرا اگر خدمات تشخیص و درمان به موقع و پیش از پیشرفت بیماری به بیماران ارائه شود، می تواند نیاز به درمانهای گران تر را کاهش دهد.
همه گیری کووید19 چه تاثیری بر سلامت بیماران NCD داشته است؟
طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت وضعیت تشخیص و درمان برای این بیماری ها در کل جهان بسیار نگران کننده است، زیرا افرادی که با بیماری های غیرواگیر زندگی می کنند در معرض خطر بیشتری از بیماری شدید و مرگ ناشی از کووید19 هستند.
بر اساس گزارشی که در ژانویه 2020 توسط سازمان جهانی بهداشت منتشر شد، بسیاری از افرادی که به بیماریهایی مانند سرطان، بیماریهای قلبی عروقی و دیابت مبتلا هستند، از زمان شروع همهگیری کووید -19 خدمات آزمایشگاهی و داروهای مورد نیاز خود را دریافت نکرده اند. به طور کلی میتوان اثرات گسترش کووید19 بر بیماریهای غیرواگیر را به صورت زیر تقسیم بندی کرد.
- اختلال در ارائه خدمات: بر اساس این گزارشات که از چندین کشور دنیا جمع آوری شده است، تا 53 درصد در ارائه خدمات مربوط به فشار خون اختلال ایجاد شده است. همچنین تا 49 درصد در تشخیص و درمان بیماران دیابتی مشکل ایجاد شده است.
- تعدیل کارکنان: در اکثریت (94) کشورهای شرکت کننده در نظرسنجی پرسنل بهداشتی که در زمینه بیماریهای غیرواگیر فعال بودند، برای درمان و کمک به بیماران مبتلا به کووید19 مشغول شدند.
- به تعویق انداختن غربالگری: به تعویق انداختن برنامههای غربالگری عمومی و دورهای (برای مثال در مورد سرطان سینه و دهانه رحم)، در بیش از 50 درصد کشورها گزارش شده است.
- افزایش احتمال ابتلا به نوع شدید کووید19 در بیماران مبتلا به NCDs: بر طبق شواهد موجود افراد مبتلا به بیماریهایی همچون سرطان و دیابت نه تنها سیستم ایمنی ضعیفتری نسبت به سایرین دارند بلکه، احتمال ابتلا به انواع شدید کووید19 در آنها بیشتر است. بنابراین بیماران آزمایشات مربوطه و ویزیتهای دورهای را از ترس ابتلا به ویروس کرونا و درگیری کووید19، به تعویق میاندازند.
استراتژیهای جایگزین برای مراقبت مداوم از NCDs
کشورهای مختلف در تلاشند تا راه های جدید و کارساز برای این موضوع بیابند. در ادامه به برخی از این موارد اشاره خواهد شد.
پزشکی از راه دور: در این شرایط توصیه می شود بیماران چکاپ دوره ای خود را رها نکرده از طریق اینترنتی یا تلفنی با پزشک در زمان معین ارتباط برقرار کنند. در صورتی که بیمار نیاز به ویزیت حضوری داشته باشد، پزشک برای این منظور به او نوبت خواهد داد. به این ترتیب بیماران به اصطلاح غربال شده، تها مراجعین در موارد ضروری به مطب مراجعه خواهند کرد.
استفاده از خدمات نمونه گیری در منزل: همه ی ما از اهمیت آزمایش های دوره ای بررسی سلامت برای تمامی افراد جامعه آگاه هستیم. به علاوه اغلب بیماران نیز به انجام آزمایش های دوره ای برای چکاپ نیاز دارند. برای مثال افراد مبتلا به دیابت به صورت دوره ای و به منظور مدیریت بیماری و همچنین تعیین دز دارویی مصرفی به انجام آزمایش HbA1c نیاز دارند. همچنین اگر پزشک تشخیص ابتلا فرد به دیابت را بدهد، این تست یکی از تستهای تشخیصی در این زمینه خواهد بود. این آزمایش گاهاً تست هموگلوبین HbA1c یا هموگلوبین گلیکوزیله نیز نامیده میشود.
HbA1c به گلوکز و هموگلوبینی که به یکدیگر متصل شده اند؛ اشاره دارد. هموگلوبین، پروتئین موجود در گلبولهای قرمز خون است که به انتقال اکسیژن در تمام بدن کمک می کند. میزان تشکیل HbA1c مستقیماً با میزان گلوکز خون ارتباط دارد. عمر متوسط گلبولهای قرمز خون تا 120 روز است، بنابراین HbA1c میزان قند موجود در خون را در چند ماه گذشته نشان میدهد. اما آزمایش قند خون، میزان قند موجود در خون را در آن لحظه اندازهگیری میکند.
یکی از راه برای انجام آزمایش دورهای همانند HbA1c در منزل که توسط آزمایشگاههای تشخیص طبی ارائه میشود، اعزام نیروی نمونهگیر مجرب به منزل از سوی آزمایشگاه مورد اعتماد میباشد.
اعزام نیرو برای نمونه گیری در منزل روشی که در کشور ما نیز متداول است. مواردی که در این زمینه حائز اهمیت هستند، لزوم رعایت بهداشت توسط نیروی آزمایشگاه، تست منفی کووید19 نیروی اعزامی به منزل بیمار و داشتن امکانات لازم جهت حمل نمونه های خون و سایر نمونه ها به آزمایشگاه مرجع از مهم ترین نکات در این زمینه می باشند.
آزمایشگاه تشخیص طبی و تخصصی پیوند یکی از مراکز پیشرو در ارایه سرویس نمونه گیری در منزل در تهران باشد. این آزمایشگاه با بهره گیری از پرسنل مجرب و امکانات کامل در زمینه نمونه گیری و حمل نمونه بیماران، خدمات کاملی برای انجام نمونه گیری در منزل ارائه میدهد. با خیالی آسوده و دور از نگرانی ابتلا به کووید19، کلیک کنید و از مراحل و روند انجام آزمایش و نمونه گیری در منزل آزمایشگاه پیوند مطلع شوید.
منابع:
- https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/noncommunicable-diseases#:~:text=The%20main%20types%20of%20NCD,disease%20and%20asthma)%20and%20diabetes.
- https://www.who.int/news/item/01-06-2020-covid-19-significantly-impacts-health-services-for-noncommunicable-diseases
- https://www.aacc.org/cln/articles/2021/july/HbA1c-access-and-opportunity-during-the-covid-19-pandemic
- https://www.healthdirect.gov.au/HbA1c-test