آشنایی با سرطان پروستات نورواندوکرین

سرطان پروستات یک بیماری پیچیده با انواع مختلف است که یکی از انواع آن سرطان پروستات نورواندوکرین (NEPC) است. حدود 10 تا 15 درصد از افراد مبتلا به متاستاز سرطان پروستات مقاوم به درمان CRPC (Castration-Resistant Prostate Cancer) در نهایت به NEPC مبتلا می‌شوند که چالش‌های مهمی را برای تشخیص و درمان ایجاد می‌کند. این زیرگروه شامل تغییر سلول‌های سرطانی وابسته به آندروژن‌ها به سلول‌هایی است که دیگر به آن‌ها پاسخ نمی‌دهند. به طور سنتی، تشخیص NEPC نیازمند بیوپسی از یک تومور متاستاتیک است، اما این روش به دلیل مسائل زمان‌بندی و ماهیت متنوع تومورهای متاستاتیک می‌تواند جواب مشخصی را ارایه ندهد.

آزمایش خون NEMO

محققان موسسه سرطان Dana-Farber و دانشگاه ترنتو ایتالیا، با راه‌اندازی یک آزمایش خون به نام NEMO (NEuroendocrine MOnitoring panel)  پیشرفت چشمگیری در تشخیص سرطان پروستان داشته اند. آنها با ایجاد یک آزمایش خون که می تواند NEPC را به دقت تشخیص دهد و آن را از
CRPC-adenocarcinoma (CRPC-adeno) افتراق دهد، به طور قابل توجهی تشخیص NEPC را بهبود بخشیده‌‎اند. یک تیم بین‌المللی از محققان، نمونه‌های بافت بیوپسی را برای شناسایی تغییرات ژنتیکی و اپی ژنتیکی مرتبط با انتقال از سلول‌های سرطانی وابسته به آندروژن به سلول‌هایی که دیگر به آنها پاسخ نمی‌دهند را بررسی کردند. یافته‌های آن‌ها تغییرات اپی ژنتیکی متمایز ژنومی، به ویژه در متیلاسیون DNA را نشان داد که CRPC-adeno را از NEPC متمایز می‌کند.

اثربخشی آزمایش خون NEMO در کارآزمایی‌های بالینی

تغییرات منحصر به فرد شناسایی شده در تحقیقات قبلی منجر به توسعه آزمایش خون NEMO شد.Nemo ملکول‌های cell-free DNA (cfDNA) پلاسمای خون را برای شناسایی قطعات خاصی از DNA بررسی و سطوح متیلاسیون آنها را ارزیابی می‌کند. آزمایش خون NEMO متیلاسیون DNA که یک فرآیند بیولوژیکی که می‌تواند بیان ژن را در cfDNA تحت تاثیر قرار دهد را بررسی می‌نماید. این بررسی دو شاخص مهم را ارائه می‌دهد: تومور fraction  (نسبت تومور به DNA طبیعی در خون، که نشان دهنده شدت بیماری است) و نوع تومور (CRPC-adeno یا NEPC) که نتایج آزمایش به عنوان یک شاخص عددی در یک محدوده، با در نظر گرفتن وجود بالقوه انواع مختلف سرطان در نمونه نمایش داده می‌شود.

 کارآزمایی‌های بالینی؛Clinical trials، شامل بیماران CRPC تهاجمی، دقت بالایی را در شناسایی زیرگروه از طریق آزمایش در مدل‌های مختلف سرطان پروستات بالینی و نمونه‌های خون از بیماران با زیرگروه‌های شناخته شده سرطان پروستات نشان دادند.

تاثیر بالقوه و کاربردهای آینده

اثربخشی آزمایش خون NEMO فراتر از تشخیص دقیق است. همچنین نویدبخش هدایت تصمیمات درمانی و افزایش درک ما از این بیماری پیچیده است. لازم به ذکر است، این آزمایش به طور دقیق بیماران NEPC را شناسایی کرد و افرادی را مشخص کرد که علائم اولیه انتقال به NEPC را نشان می‌دهند. بینش‌های ارائه شده توسط پانل NEMO می‌تواند پزشکان را در انتخاب درمان‌های هدفمند راهنمایی کند و به محققان در درک عمیق تر بیماری کمک کند. علاوه بر این، این روش آزمایشی نوید کاربرد در سایر انواع سرطان را برای تمایز بین انواع فرعی دارد.

Himisha Beltran ، دانشیار پزشکی در انستیتو سرطان Dana-Farber ، نسبت به تأثیر بالقوه این پیشرفت ابراز خوش بینی کرد: «با موثرتر شدن درمان‌های سرطان پروستات، ما انتظار داریم که انواع مختلف مقاومت‌های درمانی مانند NEPC به آنها کمک کند. ما امیدواریم که این آزمایش خون بتواند توسط پزشکان برای تعیین اینکه آیا بیمار در حال ابتلا به NEPC استفاده شود.

در نتیجه، توسعه یک آزمایش خون که قادر به شناسایی زیرگروه نورواندوکرین سرطان پیشرفته پروستات باشد، جهشی قابل توجه در قابلیت‌های تشخیصی را نشان می‌دهد. پانل NEMO نه تنها تشخیص دقیق را ارائه می دهد، بلکه برای هدایت تصمیمات درمانی و افزایش درک ما از این بیماری پیچیده نوید می‌دهد.

منبع:

1. https://www.dana-farber.org/
2. https://www.sciencedaily.com/releases/2024/01/240110120221.htm
3. https://medriva.com/cancer/the-nemo-blood-test-a-revolutionary-approach-to-detecting-prostate-cancer-subtypes/
4. https://www.nature.com/articles/s41598-021-87441-2