آنفولانزا؛ پیشگیری و تشخیص
آنفلوانزا يك بيماري حاد دستگاه تنفسی است که اهمیت آن در سرعت انتشار بسیار بالا، غیر قابل پیش‌بینی بودن، وقوع همه‌گیری، عوارض و مرگ و میر بالا به خصوص در گروههای پر خطر، عواقب گسترده اجتماعی و اقتصادی، قابلیت سرایت انواع حیوانی به انسانی و قابلیت ایجاد زیر گروههای جدید ویروسی است.
تاکنون سه نوع آنفلوآنزا به نامهای A، B،C شناخته شده است که نوع A بیشترین توانایی ایجاد همه‌گیری را دارد. آنفلوآنزای تیپ A با زیرگونه‌های H1N1 ،H3N2 ، H2N2 توانسته است همه‌گیری‌ها و جهانگیری‌های بیماری را ایجاد كند. تیپ B ویروس با میزان کمتری، مسئول ایجاد همه‌گیری‌های منطقه‌ای یا گسترده و تیپ C در ایجاد موارد تک‌گیر و همه‌گیری‌های کوچک موضعی نقش داشته است. آنفلوآنزا علاوه بر انسان در گونه‌های مختلف پرندگان و بسیاری از پستانداران از جمله اسب و خوک و گربه‌سانان مشاهده شده که به وسیله آنفلوآنزای A/H5N1 و A/H7N7 می‌تواند به انسان منتقل شود که موجب بیماری شدید با میزان مرگ بالا می‌گردد. بزرگترین همه‌گیری آنفلوآنزا در اسپانیا در سال 1918-1919سبب 500 میلیون ابتلا و40 میلیون مرگ در سراسر جهان شد.
دوره کمون بيماري، از زمان آلودگي با ويروس تا شروع بيماري حدود يک تا چهار روز است که به مقدار ويروس وارد شده به بدن و حالت ايمني ميزبان بستگي دارد. انتشار و سرايت ويروس، از روز قبل از بروز علائم بيماري شروع شده و در مدت 24 ساعت به ميزان حداکثر مي رسد و به مدت يک تا دو روز در حد حداکثر باقي مانده و پس از 5 روز به سرعت کاهش می‌يابد. ويروس عفوني به ندرت از خون به دست آمده است.
ويروس انفلوانزا در اصل دستگاه تنفسي را مورد حمله قرار ميدهد. اين ويروس براي افراد پير، بسيار جوان و افرادي که تحت مراقبت‌هاي پزشکي قلبي، ديابت يا سرطان هستند، خطرناک است.
الف ) آنفلوانزاي بدون عارضه:
علائم بيماري آنفلوانزا معمولا بطور ناگهاني ظاهر شده و شامل لرز، سردرد و سرفه خشک مي باشد که با تب بالا، دردهاي عضلاني، بي قراري و بي اشتهايي دنبال مي شود. تب معمولا سه تا پنج روز ادامه دارد، همزمان با آن، علائم عمومي بروز مي کند. علائم تنفسي به مدت سه ال چهار روز ديگر ادامه دارد. سرفه و ضعف ممکن است به مدت دو تا چهار هفته بعد از اين که علائم فروکش نمودند، پايدار بماند. عفونت هاي خفيف و بدون علائم باليني نيز مشاهده مي شود. علائم فوق ممکن است به وسيله به وسيله هر نژادي از ويروس انفلوانزايA یاB ایجاد شود. برعکس، ويروس انفلوانزايC، سندرم انفلوانزاي فوق را ايجاد نکرده و علائم آن معمولا به صورت بيماري سرماخوردگي ظاهر مي شود. سرفه و احتقان ممکن است چندين هفته باقي بماند.
علائم باليني انفلوانزا در کودکان مشابه بزرگسالان است، اگرچه ممکن است کودکان، تب شديدتر و علائم بيشتري از ناراحتي گوارشي را نشان دهند. تشنج هاي وابسته به تب گاهي رخ مي دهند. ويروس هاي انفلوانزاA، عامل مهمي در ايجاد حناق(Croup) در کودکان کمتر از يک سال مي باشد. بالاخره ممکن است التهاب گوش داخلي بروز مي‌کند.
ب ) پنوموني:
عوارض شديد بيماري انفلوانزا معمولا در افراد مسن و ضعيف بويژه در مبتلايان به بيماري هاي مزمن رخ ميدهد و به نظر مي رسد بارداري يک عامل خطر در ايجاد عوارض کشنده ريوي در برخي اپيدمي‌ها است. افزايش موارد مرگ در هنگام اپيدمي انفلوانزا اغلب به موارد پنوموني، بيماري هاي قلبي- ريوي مي‌باشد.
عامل عارضه عفونت هاي انفلوانزايي که موجب پنوموني مي‌تواند ويروس يا باکتري يا اشتراکي از هر دو باشد. در اين موارد، افزايش ترشح مخاطي باعث مي شود عوامل ويروسي يا باکتريايي به سهولت به درون مجراي تنفسي تحتاني وارد شوند. عفونت انفلوانزا موجب افزايش حساسيت بيماران به عفونت مجدد باکتريايي مي شود و اين امر منجر به اختلال عمل مژه هاي سلول و سلول هاي فاگوسيتي و فراهم شدن محيطي غني جهت رشد باکتري توسط ترشح آلوئول ها مي‌گردد.
پاتوژن‌هاي باکتريايي اغلب استافيلوکوک آورئوس، استرپتوکوک پنومونيه و هموفيلوس انفلوانزا هستند.
نحوه انتقال بيماري
بیماران مبتلا به آنفلوانزا از 24ساعت قبل از بروز علائم تا حداکثر 7 روز پس از آن می‌توانند بیماری را به طرق زیر به دیگر افراد منتقل كنند:
- انتقال انسان به انسان: استنشاق هوای آلوده به ویروس ( با سرفه و عطسه ) می‌تواند سبب ایجاد بیماری شود.
- انتقال از راه تماس: اگر فرد بیماری داخل دست خود عطسه کند یا سرفه کند ویروس به راحتی از دست بیمار به تمام سطوحی مانند دستگیره، درب‌ها، نرده‌های کنار پلکان، کتاب و دفتر و غیره منتقل می‌شود.
در صورتی که اشخاص سالم سطوح آلوده را لمس كنند سپس دست خود را به (چشم، بینی، دهان ) خود بمالند، ویروس به بدن آنها منتقل می‌شود.
علائم بیماری شبه آنفلوآنزا
تب مساوی یا بالاتر از 38درجه، سرفه و شروع علائم طی هفت روز اخیر
علائم بیماری شدید آنفلوآنزا
- تب مساوی یا بالاتر از 38درجه، سرفه و شروع علائم در هفت روز اخیر به اضافه نیاز به بستری در بیمارستان
انواع تست‌ها آزمایشگاهی که برای تشخیص ویروس آنفلوآنزا استفاده و در آزمایشگاه تشخیص طبی و تخصصی پیوند انجام می‌شوند شامل موارد زیر اند:
- آزمایش‌های سریع آنفلوآنزا که شامل آزمایش‌های تشخیصی آنتی‌ژن و آزمایش ملکولی مانند RT-PC
- آزمایش‌های دیگری که به همراه این آزمایش‌ها درخواست می‌شود شامل موارد زیر هستند: تست آنتی‌ژن RSV / آزمایش‌های خونی مثل CBC